Fakty i mity na temat nadwrażliwości na promieniowanie radiowe

Wstęp

W tym poście chciałem rozwiać nieporozumienia dotyczące tzw. nadwrażliwości na promieniowanie radiowe (dalej PR) podsumowując nie tylko eksperymenty nad nadwrażliwością elektromagnetyczną, ale pokrewne badania takie jak: eksperymenty nad symptomami, eksperymenty fizjologiczne, neurofizjologiczne oraz badania epidemiologiczne. Jak czytelnicy zobaczą sami, wszystkie te badania, które skupiały się głównie na najbardziej newralgicznych sygnałach, tj. typu telefonów komórkowych i sieci komórkowych, bardzo wyraźnie wskazują na to, że tzw. nadwrażliwość elektromagnetyczna jest tylko zjawiskiem psychofizycznym typu placebo i nocebo, z zastrzeżeniem, że indywidualne różnice w percepcji i tolerancji PR mogą istnieć przy natężeniach PR znacznie wyższych od telefonu komórkowego, który jest najsilniejszym źródłem PR dla przytłaczającej większości ludzi.

Najważniejsze eksperymenty

Najpierw powiedzmy o najważniejszych eksperymentach, które dotyczyły bezpośrednio nadwrażliwości elektromagnetycznej. Otóż zrobiono wiele eksperymentów, które należą do jednych z najwyżej ocenianych w skali wartości dowodów medycznych, tj. posiadały nie tylko grupę eksperymentalną (poddaną ekspozycji na PR) , ale również grupę kontrolną/placebo/nocebo (poddaną fałszywej/udawanej ekspozycji na PR) oraz zarówno badający jak badani nie wiedzieli kto z losowo dobranych uczestników należy do której grupy. W esperymentach tych używano sygnałów o maksymalnych natężeniach z jakimi typowy człowiek się spostyka z zakresu częstotliwości typowych urządzeń bezprzewodowych - używane były zwykle sygnały typu telefonów komórkowych i sieci komórkowych, ale nie odbiegają one znacząco od wifi i bluetooth pod względem częstotliwości. Okazało się, że nie było różnic pod względem wyników w testach kognitywnych oraz symptomów fizjologicznych pomiędzy grupą ludzi określających się jako elektromagnetycznie nadwrażliwi i grupą niewrażliwych oraz poddanymi i niepoddanymi ekspozycji na PR. Innymi słowy, nie stwierdzono żadnych istotnych różnic pomiędzy “nadwrażliwymi” i “niewrażliwymi” oraz pomiędzy poddanymi i niepoddanymi PR w parametrach takich jak: trudności w koncentracji, pamięć, uwaga, ból lub zawroty głowy, samopoczucie, czas reakcji, ciśnienie krwi, tętno, swędzenie lub mrowienie skóry, zdolność rozpoznawania PR i wiele innych. Z bardzo wielu symptomów kognitywnych i fizjologicznych, które badano w tych eksperymentach, praktycznie tylko w dziedzinie snu otrzymano w najlepszym razie słabe, niepewne i mieszane wyniki. Poza dziedziną snu są one bardzo spójne i mocne, co samo w sobie już pozwala przypuszczać, że wyniki nad snem nie zostaną potwierdzone lub nie okażą się istotne (jak ewentualne zmiany w EEG), tym bardziej, że duża liczba badań przeczy wpływowi PR na sen (w tym liczne badania epidemiologiczne i polisomnograficzne). Jeśli w ogóle jakieś wyraźne efekty zostaną potwierdzone w dziedzinie snu, to zapewne tylko przy sile sygnału porównywalnej najmniej do telefonu komórkowego i mogą nie mieć istotnego wpływu na jakość snu. Warto też odnotować, że jak dotąd nie stwierdzono różnic pomiędzy nadwrażliwymi i niewrażliwymi w parametrach polisomnograficznych oraz pomiędzy grupami nadwrażliwych wystawionych i niewystawionych na PR w jakości snu.

Dodatkowe eksperymenty

Już same powyższe badania są bardzo mocnym dowodem przeciw tzw. nadwrażliwości elektromagnetycznej jako czemuś więcej niż tylko zjawisko typu nocebo i placebo, przynajmniej w zakresie mniej więcej mocy telefonu komórkowego i poniżej, ale powyższe wnioski wzmacniają dodatkowo liczne eksperymenty fizjologiczne, często znacznie dłuższe niż badania nad nadwrażliwością, które nie dotyczą bezpośrednio nadwrażliwości, ale pokazują brak wpływu PR o podobnym typie i natężeniu na układ krwionośny, hormonalny, słuchowy, barierę krew-mózg i parametry fizjologiczne skóry [RAG 7.2.1, 5.1.4, 4.4, 4.1.4; DI 4.4.1 , 4.4.2 c]. Ekperymenty neurofizjologiczne dają obecnie mieszane i niespójne wyniki odnośnie istnienia pewnych efektów, jak metabolizm mózgu czy EEG, które jednak nawet jeśli zostaną potwierdzone, najprawdopodobniej nie mają istotnego wpływu na symptomy, gdyż ekperymenty nad nadwrażliwością i krótkotrwałymi symptomami pokazałyby różnice między badanymi grupami, i jak wiele innych efektów biologicznych PR z zakresu 100kHz-300GHz mogą być często przypisane wzrostowi temperatury [RAG 5.3, 5.1.3, 5.1.2.2, 4.1].

Różnice indywidualne 

Trzeba na koniec wspomnieć, że dla dużo większych natężeń pola niż tych, z jakimi spotyka się przytłaczająca większość ludzi, mogą istnieć indywidualne różnice w percepcji i tolerancji PR, analogicznie do progów percepcyjnych czy tolerancji termicznej. Na przykład dla częstotliwości 50/60Hz większość ludzi rozpoznaje obecność pól >20kV/m, ale 10% ludzi spostrzega 2-5kV/m, a azeby były odczuwane jako denerwujące przez 5% ludzi muszą sięgnąć 15-20kV/m. Natomiast odnośnie progu bólu 7% ludzi określa jako bolesne iskrowe wyładowanie elektryczne od nich do ziemi przy 5kV/m i 50% przy 10kV/m [ICNIRP_GDL p. 500; ICNIRP_LF_GDL p. 820]. Jednak tutaj zajmuję się głównie natężeniami pól z jakimi styka się typowy człowiek, a nie np. osoby z grupy ryzyka zawodowego, których ekspozycje mogą być bez porównania wyższe. Tylko takie osoby są wystawione na wystarczająco silne pola, aby odczuwać pobudzenie nerwów lub mięśni (głównie poniżej 100kHz) oraz wzrost temperatury ciała (powyżej 100kHz). O istotnym wzroście temperatury na skutek ekspozycji na duże natężenia PR w przypadku środowisk pracowniczych pisałem już w swoim dużym artykule medycznym [1], gdzie pokazywałem również jak nieistotne w porównaniu z nimi są wzrosty temperatury spowodowane przez telefon komórkowy.

Podsumowanie

Podsumowujac, istniejące już liczne eksperymenty nad tzw. nadwrażliwością elektromagnetyczną oraz symptomami po krótkotrwałej ekspozycji na PR o mocy w zakresie mniej więcej telefonu komórkowego i poniżej, tworzą spójną i bardzo mocną grupę badań, które uzyskują dodatkowe wsparcie z badań epidemiologicznych i eksperymentów fizjologicznych. Całość tych badań wyraźnie przeczy istnieniu tzw. nadwrażliwości elektromagnetycznej jako czemuś więcej niż tylko psycho-fizjologicznemu zjawisku typu placebo i nocebo tworzonemu przez fałszywe przekonania oraz inne czynniki psychiczne lub/i nie-elektromagnetyczne czynniki fizyko-chemiczne. Nie jest jasne czy urządzenia o największej mocy z jakimi typowy człowiek się spotyka, tj. telefon komórkowy, są w stanie subtelnie oddziaływać na pewne aspekty neurofizjologii człowieka jak sen przez efekty termiczne i pozatermiczne, ale badania wskazują na to, że nie ma różnic pomiędzy “nadwrażliwymi” i “niewrażliwymi” pod tym względem. Pomimo to, indywidualne różnice w percepcji i tolerancji PR mogą istnieć i mieć znaczenie przy dużo wyższych od telefonu komórkowego natężeniach PR, z którymi jednak nie styka się przytłaczająca większość ludzi.

CHCESZ DOWIEDZIEĆ SIĘ ZNACZNIE WIĘCEJ?

- POZNAĆ DUŻO SZERSZY KONTEST TYCH BADAŃ

- ICH ZNACZENIE, PRZEBIEG, WYNIKI

- OKOŁO 20 NAUKOWYCH ŹRÓDEŁ, NA KTÓRYCH SIĘ OPIERAŁEM PISZĄC TEN ARTYKUŁ,

- STOSUNEK MIĘDZYNARODOWYCH ORGANIZACJI ZDROWIA DO NADWRAŻLIWOŚCI ELEKTROMAGNETYCZNEJ?

SPRAWDŹ POWIĄZANE PRODUKTY PONIŻEJ - MOŻESZ OTRZYMAĆ JE ZA DARMO.

Źródła

• Mój duży artykuł medyczny na temat związku promieniowania radiowego i zdrowia, w którym znajdziesz około 20 naukowych źródeł, na których opierałem się pisząc ten artykuł: Promieniowanie radiowe i medycyna